ON-LINE DIENSTEN EN HULP
In ons tweede artikel zijn we al uitvoerig ingegaan op de vele woordenboeken en encyclopedieën die vanuit Kurzweil1000 beschikbaar zijn. De woordenboeken zitten zelfs in het programma zelf, terwijl de encyclopedieën vanuit K1000 on-line worden opgeroepen. Behalve de Wikipedia's Engels, Frans, Duits, Spaans, Nederlands en Italiaans zijn daarbij ook drie versies van de beroemde Encyclopedia Brittanica, een beknopte versie, die vrij toegankelijk is, een volledige versie en een studenten versie, maar voor de laatste twee moet men zich wel registreren met een gebruikersnaam en wachtwoord en dat kost natuurlijk wat geld. Bovendien zit er de Columbia Encyclopedia in en de Marion Webster medische encyclopedie. Er zullen er zijn die zeggen dat je met Google ook snel informatie kunt vinden, maar een encyclopedie artikel, dat je direct op je scherm krijgt en desgewenst in een bestand kunt opslaan, is aanzienlijk handiger en prettiger.
Onder het on-line menu (alt N ) zitten ook nog een aantal andere interessante opties. De eerste daarvan is "Zoeken naar boeken". Je kunt op boektitel of op auteursnaam zoeken. Ik heb al bij Kurzweil gesuggereerd om daar de opties genre en taal aan toe te voegen. Of dat mogelijk is, hangt natuurlijk ook van de betrokken websites af. De boektitel of naam hoeft niet volledig te zijn. Bijvoorbeeld als onder auteur alleen de letter "A" wordt ingetikt, wordt er gezocht naar alle auteursnamen die met een "A" beginnen.
Vervolgens verschijnt er een lijst van websites waarop gezocht kan worden. Dat zijn Project Gutenberg - wat mij betreft de interessantste -, de Bean Free Library, Bookschare.org, Bookshare.org new books, Web Braille, Accessible Book Collection, International Braille Research Cent er en drie Italiaanse sites. Helaas geen Nederlandse! Als iemand een Nederlandse website kent, die ervoor in aanmerking zou kunnen komen, houd ik mij aanbevolen. Dan kan ik contact opnemen met Kurzweil Educational Systems om na te gaan of die in een nieuwe versie van K1000 kan worden opgenomen. De enige die ik ken is Laurens Janszoon Coster van de Universiteit van Amsterdam, maar die lijkt me niet erg geschikt, omdat daarop geen complete boekteksten staan, maar hoofdstuk bestanden. De boeken op Anderslezen.nl zijn allemaal versleutelde XML bestanden, die door K1000 niet geopend kunnen worden. Waarom dat gedaan is, begrijp ik niet, want boeken waarop geen auteursrechten meer staan hoeven niet versleuteld te zijn evenmin trouwens als boeken die wel onder het auteursrecht vallen, omdat je alleen als visueel gehandicapte geregistreerde gebruiker toegang hebt tot die lectuur. Op de Amerikaanse site voor blinden Bookshare.org staan allemaal boeken die nog wel onder het auteursrecht vallen en die zijn niet versleuteld, maar alleen toegankelijk voor visueel gehandicapten die er een abonnement op hebben.
Bij de boekensites die on-line doorzocht kunnen worden via K1000 moet je een vinkje plaatsen door een tik op de spatiebalk. Je kunt ook meerdere sites aanvinken om achtereenvolgens doorzocht te worden. Maar er zijn enkele sites bij, waarvoor een registratie nodig is. Dat zijn de specifieke sites voor blinden in de Verenigde Staten. Voor Nederlandstalige boeken die niet meer onder het auteursrecht vallen, kan men het best terecht bij de eerste optie: Project Gutenberg. Daar vind je boeken in allerlei talen, zelfs in het Hongaars. Tik bijvoorbeeld als auteur: Lennep in en na even wachten verschijnen er drie titels van Jacob van Lennep, namelijk: "De Roos van Dekama", "De Pleegzoon" en "Ferdinand Huyck". Als je een titel niet goed verstaat, kun je hem laten spellen met control+l of, desgewenst met shift+control+l om hem met woorden gespeld te krijgen. Wil je er daar een van hebben, of alle drie, dan moet je ze selecteren met een tik op de spatiebalk om vervolgens naar "O.K." te tabben en ze worden gedownload en opgeslagen in de map "Downloads" onder Kurzweil Educational Systens onder Mijn documenten.
Bij de Bean Free Library vind je een heleboel Engelstalige science fiction en zogenaamde "fantasy" boeken, zoals ik al in mijn eerste artikel heb gemeld. Het zijn allemaal simpele TEKSTBESTANDEN. Wie van Elven, tovenaars, magiërs, weerwolven, spoken of mythische verhalen in een modern jasje houdt, kan zijn hart ophalen bij de "fantasy" boeken.
Je kunt de gedownloade bestanden met K1000 direct openen vanuit het bestandsmenu of, zoals in de meeste Windows programma's, met control+O. Op dat moment weet je natuurlijk niet de juiste bestandsnaam en dus tab je door tot je hoort dat de geselecteerde map de "Algemene" is (in het Engels: "General") en ga daarna met de pijltoets omhoog (of, in de Nederlandse versie vermoedelijk omlaag) naar "Downloads" en tik daar op de tabtoets om de lijst van bestanden te krijgen. Na selectie van een bestand opent K1000 het en begint het meteen voor te lezen. Als het een punt-zip bestand is beschouwt K1000 het als een map en moet je dus niet de tabtoets gebruiken, maar de pijltoetsen. Dat wil zeggen: pijl omlaag om te horen welke mappen erin zitten; pijl naar rechts om een map te openen en vervolgens tabtoets om de bestanden in de map te krijgen; pijl naar links om een map te sluiten.
Bij de boekteksten van Project Gutenberg krijg je eerst een vrij lange verklaring in het Engels, die ikzelf altijd wis door bovenaan de tekst een merkteken te zetten met control+m, en vervolgens naar de plaats te gaan waar het feitelijke boek begint. Daar kun je dan die inleidende tekst verwijderen met control+x, want de tekst vanaf het merkteken tot waar de cursor staat is geselecteerd. Vervolgens tik ik in het zoekcommando "Gutenberg" in, waarop je aan het eind van het feitelijke boek komt, waar nog een hoop informatie van het Project Gutenberg volgt. Weer met control+m een merkteken plaatsen en naar het eind van het bestand gaan en met control+x al die informatie ook verwijderen. Project Gutenberg vraagt om die informatie te laten staan als je de tekst doorgeeft aan een ander.
De tweede optie in het on-line menu heet in het Engels: "Look through the bookshelf", wat ze bij Sensotec misschien wel hebben vertaald als "In de boekenkast neuzen". Daaronder kun je alle titels en auteurs vinden die in een van de sites te vinden zijn, of op de Classic Literature CD die bij K1000 wordt meegeleverd. Het zogenaamde "vullen van de boekenplank" kan even duren, want, bijvoorbeeld op Project Gutenberg staan al tienduizenden titels. Je kunt een titel of auteur gewoon zoeken met het zoekcommando: control+f. Ook alle titels op de sites waarvoor men een abonnement nodig heeft, kunnen in de boekenplank geladen worden. Dat duurt even, maar door af en toe op functietoets 7 te drukken hoor je voor hoeveel percent de boekenplank inmiddels gevuld nis. Maar als je dan een titel aanvinkt in een van de gesloten sites, krijg je prompt de vraag naar je gebruikersnaam.
De "Classic Literature CD" die met K1000 wordt meegeleverd, bevat een complete bibliotheek van de Britse en Amerikaanse literatuur en van in het Engels vertaalde wereld literatuur, waarop geen auteursrecht meer staat. Zo staan er maar liefst 44 boeken op van Charles Dickens, om maar één belangrijke Britse auteur te noemen. En ook de belangrijkste, in het Engels vertaalde werken van bijvoorbeeld Aristoteles vind je op de CD. Die CD kun je natuurlijk ook gewoon bekijken met de Windows Verkenner of via Mijn Computer, want het zijn allemaal gewone tekstbestanden. Maar met K1000 onder het on-line menu wordt een opgegeven titel of auteur onmiddellijk gevonden als hij er op staat. Je kunt die CD onder K1000 op twee manieren napluizen: namelijk in de Boekenplank en onder zijn eigen optie na de tijdschriften. Eén of meer geselecteerde titels worden na een click op "O.K." gecopieerd naar de map "Downloads".
Na de Boekenplank volgt de optie "Zoeken naar tijdschriften". In principe vind je daaronder alle tijdschriften die in electronische vorm voor blinden en slechtzienden worden aangemaakt in Amerika en Engeland, maar alweer, daarvoor moet je in de VS geregistreerd zijn bij WebBraille en in Engeland bij de "Talking Newspaper Association of the UK" (TNAUK). In Engeland zul je zo'n abonnement wel kunnen krijgen; in Amerika is dat voor een buitenlander veel moeilijker, wegens de verregaande auteursrechten bescherming. Vrij toegankelijk zijn de tijdschriften van de American Council for the Blind, The National Federation of the Blind en de American Foundation for the Blind. Van die laatste instelling is het blad "Access World" erg interessant. Er worden namelijk allerlei technologische vernieuwingen in besproken.
De op één na laatste optie in het on-line menu is "Nieuws van KESI". (KESI is de afkorting van "Kurzweil Educational Systems Incorporated"). Daaronder vind je informatie over K1000 en berichten over patches, ook voor oudere versies. Patches kun je binnenhalen met de laatste optie van het on-line menu: updates". Als je zo'n patch hebt binnengehaald, sluit je K1000 af, herstart de computer en de patch wordt automatisch ingevoerd.
Het Help menu van Kurzweil1000 geeft, behalve de uitgebreide handleiding, verschillende andere handige opties. De eerste daarvan is registratie. Nadat het programma geïnstalleerd is, - of opnieuw geïnstalleerd - moet die optie gekozen worden. Kurzweil Educational Systems is niet vervelend wat registratie betreft. Ze vertrouwen er gewoon op dat de gebruikers er geen misbruik van zullen maken.
Na de registratie optie volgen er drie opties om de stand van zaken van je document, bestanden, en instellingen te controleren. In de instellingen status kun je, bijvoorbeeld, even controleren wat voor instellingen er op het moment van werken actief zijn.
Vervolgens vind je de zeer uitgebreide handleiding, die je snel kunt oproepen met alt h o. Na de handleiding staat er ook nog een "Quick reference". Hoe ze dat in Varsenare hebben genoemd weet ik niet. Tenslotte zijn er onder "New features" beschrijvingen te vinden van de nieuwe "features" in verschillende versies van K1000, van versie 6 tot en met versie 11.
In het volgende artikel sluiten we deze serie af met een bespreking van enkele bijzonder nuttige extra's van Kurzweil1000.