GRATIS SCHERMUITLEESPROGRAMMA NVDA
Enkele jaren geleden werd ik in contact gebracht met het gratis schermuitleesprogramma (internationaal beter bekend als "Screenreader) NVDA. Die afkorting staat voor "Non-Visual Desktop Access", een beetje een vergezochte naam, maar wat moet je met alle afgekorte namen in ons computertijdperk?
Het programma komt uit Australië en het begrip "gratis" is in Zoverre betrekkelijk, dat de makers wel dringend vragen om donaties. Dat kan ook niet anders, want voor niks gaat de zon op, zoals men beweert. Maar, ... eerlijk gezegd heb ik er graag een donatie voor over .
Sinds een aantal maanden heb ik het programma al uitgeprobeerd, en al de derde verbeterde versie binnen kunnen halen en waar ik in het beginnogal eens overschakelde op JAWS is dat de laatste tijd nauwelijks nog nodig. (We schrijven begin juni 2013)
Er zijn, naar men beweert intussen al meer dan tienduizend blinde gebruikers van NVDA op de wereld. Dat zal inderdaad wel kloppen, want er zijn weinig landen ter wereld waar elke blinde via sociale voorzieningen peperdure hulpmniddelen beschikbaar kan krijgen en zelfs in de hoog ontwikkelde landen is de voorziening daarin meestal gebonden aan stricte voorwaarden. Wie de discussielijst volgt, ziet trouwens dat er veel gebruik van wordt gemaakt in landen als India en de Oosteuropese landen. Bijvoorbeeld kort geleden was er een vraag, waarop een ander antwoordde over een synmthesizer voor de taal Telugu. Ik had er nog nooit van gehoord, maar na een bezoekje aan Wikipedia bleek het de taal van de Indiase staat Andrapradesh te zijn die door meer dan 76 miljoen mensen wordt gesproken!
Het is een zogeheten "open source programma zodat iedereen die de programmeertaal Python onder de knie heeft er wijzigingen en verbeteringen in kan aanbrengen. Er zijn zelfs al een aantal blinden die "add-ons" maken en die te koop aanbieden tegen een zacht prijsje en op verschillende websites in Engeland, Australië en Nieuw Zeeland kan men volledig gesproken gebruiksaanwijzingen en oefencursussen vinden. Overigens is ook de bijgeleverde gebruikers gids zelf al een uitgebreide cursus evenals de referentielijst van commando's.
De voornaamste spraaksynthesizer die ook gratis wordt meegeleverd, is "E-speak" die al 43 talen aankan, waaronder Nederlands, Afrikaans en zelfs Papiaments. Daar komt nog bij dat "E-speak" zelf kan vaststellen welke taal er gelezen moet worden. Men kan bovendien kiezen uit diverse stemmen en de spreeksnelheid, toonhoogte en stembuiging naar eigen voorkeur instellen.
Natuurlijk produceert "E-speak" geen menselijk stemgeluid, zoals tegenwoordig zo vele andere synthesizers wel doen. Maar, ook de Microsoft synthesizers kunnen gebruikt worden en andere synthesizers, als men ze op de computer installeert, zijn direct aanspreekbaar door in het menu te kiezen voor SAPI 5 OF 4, maar reageren uiteraard veel trager.
NVDA breidt zich constant uit. In de nieuwste versie kan men ook met de vingers een aanraakscherm bedienen, tenminste als men Windows 7 of 8 als bestyuringssysteem gebruikt. Bovendien kan men een volledig functionerende versie op een USB-stick zetten om het programma op andere computers te gebruiken. NVDA heeft namelijk niet, zoals JAWS een video intercept nodig om te werken. Ik heb zo'n vermoeden dat men zich bij Freedom Scientific en bij Window Eyes al zit op te vreten, omdat hun verkoopcijfers snel gaan dalen, want als een gratis programma werkelijk hetzelfde kan als de peperdure commerciële programma's, wie zal dan niet de keuze maken voor het gratis programma en daar graag een donatie voor over hebben?
Het programma NVDA is ook al geheel vertaald in vele talen, waaronder Nederlands, zodat Uw interface gewoon in het Nederlands wordt gepresenteerd. Ook dat vertaalwerk wordt door vrijwilligers gedaan zonder dat daar een vergoeding tegenover staat.
Henk de Beijer.