‘het is nooit goed of het deugt niet!’ is een oud Nederlands gezegde, dat we op ons eiland zouden kunnen toepassen op de kritiek op de AZV. Via meerdere radiostations, waar het publiek vrijelijk en anoniem telefonisch zijn mening kan uitkramen en in bepaalde kranten, kunnen we met enige regelmaat kritiek beluisteren op de Algemene Ziektekosten Verzekering van de overheid. Het grote probleem bij deze kriticasters is, dat hun kennis van de wereld niet verder rijkt dan de kust van het eiland, indachtig de opmerking van Frank Martinus - Arion - dat “Als je op een eiland woont, de rest van de wereld fictie is.”
De criticasters op de AV zijn bovendien zeer kort van memorie. Ze herinneren zich niet eens meer hoe onrechtvaardig het vermaledijde PPK systeem functioneerde. Dat die letters "PP" stonden voor ‘Pro Pauperis’ - oftewel: "voor de armen" - wisten de meeste mensen niet eens. Het was ooit onder het koloniale bewind ingevoerd uit, toen ongetwijfeld liefdadigheids motieven, om mensen, die de middelen niet hadden om gezondheidszorg te betalen, toch een zekere mate van gezondheidszorg te verschaffen. Of, zoals ik het in 1984 heb gezegd in een toespraak op Barbados, tijdens een congres van de Caribbean Council for the Blind "niemand op Aruba blijft geheel zonder medische zorg, maar het systeem deugt absoluut niet."
In de dagen voor de AZV werd ingevoerd - wat nogal wat tijd heeft gekost, omdat bepaalde politieke en (eigen) belangen groeperingen zich er sterk tegen bleven verzetten - was het grootste deel van de bevolking overgeleverd aan de welwillendheid - om niet te zeggen willekeur - van politici en artsen. Alleen in loondienst werkenden waren verplicht verzekerd onder de SVB; hun gezinnen niet!
Ambtenaren kregen 90 percent vergoed van hun medische kosten, wat in sommige gevallen van zeer dure behandelingen, ook heel ongunstig kon uitpakken. Neem maar het voorbeeld van een vriendin en collega van mijn vrouw, kanker patiënt die onder die tien-percentsregeling eigen risico een schuld van tienduizenden guldens op haar conto kreeg.
Gepensioneerde niet-ambtenaren moesten het zelf maar uitzoeken, want ze hadden een te hoog inkomen voor een PP-kaart, mar konden tegelijk geen verzekering krijgen omdat ze daar te oud voor waren of omdat de premie onbetaalbaar was. Wie wel een particuliere verzekering kon betalen kon er gif op innemen dat hij of zij werd uitgesloten voor de medische gevolgen van bestaande aandoeningen of handicaps. Per slot van rekening zijn de verzekerden geen doel maar middel voor de verzekeraars! En zo kunnen we nog wel even doorgaan met het opsommen van de gezondheidszorg ellende van vóór de invoering van de AZV.
VOORBEELD VOOR DE WERELDEchter, ... wat zelfs onze huidige regeerders en politici kennelijk niet doorhebben, is dat de Arubaanse AZV een voorbeeld voor de wereld kan zijn. Zelfs voor Nederland kan Aruba gerust pronken met zijn AZV, want het Nederlandse systeem is absurd gecompliceerd! Op grond van de neo-liberale ideologie van marktwerking zou en moest het systeem gebaseerd zijn op particuliere zorgverzekeringsinstellingen! Het mocht geen inkomensafhankelijke premieheffing krijgen, want dat was socialistisch en dus niet-liberaarl! Bijgevolg is er een nominale premie ingevoerd, die van zorgverzekeraar tot zorgverzekeraar kan verschillen en wie die nominale premie niet kan betalen, wegens te laag inkomen, ontvangt van de staat het bedrag dat dan aan de verzekeraar moet worden uitbetaald. Een absurd systeem dat ook nog hoge bureaucratische kosten meebrengt.
De Arubaanse AZV is gedeeltelijk geïnspireerd door de Britse National Health Service, die al eind jaren veertig begin jaren vijftig werd ingevoerd, toen ook met grote tegenwerking van met name verzekeringsmaatschappijen en medische specialisten. De NHS hield namelijk in dat de hele gezondheidszorg in Groot Brittannië werd genationaliseerd en uit de belastingsinkomsten gefinancierd.
De AZV op Aruba werd weliswaar ook een volksverzekering, en daarmee een overheidsvoorziening, zoals de NHS, maar de gezondheidszorginstellingen werden niet genationaliseerd. Het probleem met de NHS in Groot Brittannië - overgenomen (wellicht in aangepaste vorm) door Canada en Trinidad & Tobago - is de gecompliceerde bureaucratie. Het gevolg daarvan is, dat in de grote bevolkingsregio's als Londen en omgeving, er onvoorstelbaar lange wachtlijsten ontstaan. Zoals in het geval van een vriendin van ons, die aan ernstige artritis en hartrytme stoornissen leed, en die voor haar hartcontrole een afspraak kreeg voor .... over ëën jaar! Zo'n zeven maanden voor die afspraak overleed ze helaas. Toch is er geen politicus te vinden in Groot Brittannië, zelfs de meest conservatieven niet, die de NHS zou willen afschaffen.
Het spreekt vanzelf dat er op de AZV wel degelijk kritiek mogelijk is, zeker op de organisatie en het beleid ervan. Geen enkel menselijk systeem is perfect. Zo heeft het mij altijd verbaasd waarom er zo'n duur registratiesysteem met zorgpas is ingevoerd terwijl de wet stelt dat iedere legaal ingezetene van Aruba automatisch verzekerd is. Bij de NHS in Groot Brittannië gaat men nog een stap verder: iedereen die zich, legaal of illegaal in Groot Brittannië bevindt is automatisch verzekerd. Dat gaat mij te ver, hoewel ik er in het verleden één keer van heb kunnen profitteren, toen ik in 1959 in Londen was.
Ook op de premieheffing en premiehoogte valt wel iets af te dingen. Bijvoorbeeld het plafond zou best wat kunnen worden opgetrokken, indachtig het adagium dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen. Bovendien voelen vele gepensionneerden het als onrechtvaardig dat zij (wij) de volle premie zelf moeten betalen terwijl hooggesalariëerde ambtenaren, politici en managers in het bedrijfsleven slechts een luttele twee percent hoeven neer te tellen.
Maar ondanks alle mogelijke kritiek, is en blijft de AZV een pronkstuk waar Aruba trots op kan zijn, voral in vergelijking met landen als de Verenigde Staten - waar zelfs geen zwangerschapsverlof noch betaald ziekteverlof bestaat! - en alle landen in onze eigen regio en zelfs in vergelijking met Nederland!