Vooropgesteld: ik ben geen belastingdeskundige. Trouwens, ik denk dat Nico van der Zee zichzelf ook zo niet zal noemen. Maar hij gaat wel, in de Amigoe van 2 december 2021 ietwat simplistische in op de invoering op Aruba van de BTW ter vervanging van de BBO uitvindsels van de Arubaanse wetgevers. Daarbij constateert hij volkomen terecht dat indirecte belastingen de zwaksten in de gemeenschap het zwaarst treffen. Maar dat geldt in feite in nog in hogere mate voor de BBO bedenksels, waarin geen differentiatie mogelijk is op verschillende diensten of producten. In een BTW-systeem is dat wel mogelijk, door verschillende percentages in te voeren op verschillende diensten of producten, zoals een nultarief voor de eerste levensbehoeften.
In 1984 haalde ik mijzelf op Barbados de woede op de hals van enkele Jamaicanen, door tijdens mijn toespraak tot het congres van de Caribbean Council for the Blind (CCB) de in Jamaica toen net ingevoerde belastingontheffing voor gehandicapten te bestempelen als onjuist. “Ontheffing van belastinverplichting is ook ontheffing van gemeenschapsverantwoordelijkheid” zei ik daar en voegde eraan toe dat die ontheffing alleen een bevoorechte minderheid betrof, want de overgrote meerderheid van de gehandicapten - zeker in landen als Jamaica - heeft helemaal geen belastbaar inkomen.
“Ja maar ...” zei Arvell Grant, toenmalig secretaris van de Jamaica society for the Blind, en bestuurslid van de CCB, “commerciële en industriële bedrijven krijgen ook belastingvoordelen.” “Inderdaad,” gaf ik toe. “en die krijgen gehandicapten in sommige landen ook. Zoals in Zweden, waar al in 1934 een toelagesysteem voor de extra kosten van levensonderhoud voor blinden werd ingevoerd, later uitgebreid naar alle gehandicapten. Maar dat is geen ontheffing van belasting. Wie een inkomen heeft boven het onbelastbaar minimum, is moreel verplicht een bijdrage te leveren aan het welzijn van de gemeenschap."
Er zijn meerdere landen - meest kleintjes - in het Caribische gebied waar men er prat op gaat dat men geen belasting hoeft te betalen. Zoals op de Cayman Islands, waar mijn mede-FAVI- en CCB-bestuurder Roly Sintjago en ik de gevolgen daarvan kort na aankomst ondervonden. We kochten ons een broodje, omdat we honger hadden, en sloegen stijl achterover van de krankzinnig hoge prijs. Want dat is precies het gevolg van uitsluitend indirecte belasting. Ook op Antigua en Barbuda waren de prijzen daardoor niet mals, met als gevolg dat twee op vakantie zijnde zusters van een Amerikaanse medewerker van de CCB de ervaring kregen dat er een man bij hen binnenstapte met de eis: “Vijftig dollar voor de waarschuwing dat jullie de poort op slot moeten doen, want het stikt hier van kleine kriminelen.”Hij was er duidelijk zelf ook een van en ging niet weg voor hem de vijftig East Carribbean dollars waren overhandigd.
Iedereen met een klein beetje gezond verstand snapt waarom de overheid gek is op indirecte belastingen. De incassering ervan wordt namelijk op de schouders van het bedrijsleven gelegd, met de verplichting tot maandelijkse afdracht, waardoor de belastingambtenaren zich nog minder hoeven in te spannen dan ze al doen. Wij hebben een maand geleden de inkomstenbelastingaanslagen voor twee jaar tegelijk gekregen, voor 2017 en 2018, met de verplichting dat beiden in december moeten worden betaald. De dames en heren hebben nu eens hard moeten werken om 2017 klaar te krijgen omdat de inning na vijf jaar vervalt. Dat probleem is er niet bij indirecte belastingen. Daarbij ligt er een maandelijkse afdrachtplicht bij het bedrijfsleven, waardoor de overheid niet in geldnood hoeft te zitten. En als “sociaal-democratische” en “christen-democratische” partijen leggen we dus de zwaarste lasten op de zwakste schouders. Maar ja, wie er vanuit gaat dat de fraaie ideologische etiketten ook de waarheid weergeven, vergist zich op onze eilanden schromelijk. Het zijn de spreekwoordelijke vlaggen op modderschepen.
“proletarii vsjech stran, sojedjinjaitjesj” (= Proletariërs aller landen, verenigt U) proclammeerden de Sovjetleiders en stortten hun volk in armoede.
Henk de Beijer